دانشگاه آزاد اسلامی

واحد تهران مرکزی

دانشکده هنر و معماری، گروه نقاشی

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (MA)

گرایش نقاشی

عنوان:

تاثیر کودک درون در خلق آثار اکسپرسیونیستی

استاد راهنما:

محمدرضا فیروزه ای

استاد مشاور:

شادان کیوانی

 
 
 
فهرست
مقدمه: ۱
فصل اول: کلیات تحقیق ۳
۱-۱-بیان مسئله: ۴
۱-۲-هدف های تحقیق: ۴
۱-۳-اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن: ۵
۱-۴-سوالات و فرضیه های تحقیق: ۵
۱-۵-مدل تحقیق ۵
۱-۶-تعاریف عملیاتی متغیرها و واژه های کلیدی: ۵
۱-۷-روش تحقیق ۵
۱-۸-قلمرو تحقیق ۵
۱-۹-جامعه و حجم نمونه: ۶
۱-۱۰-محدودیت و مشکلات ۶
فصل دوم: از کودکی تا کودک درون ۷
۲-۱- بازگشت به کودکی ۸
۲-۱-۱- بازخوانی روان شناختی دوران کودکی ۸
۲-۱-۲- کنجکاوی و خلاقیت در دوران کودکی ۱۰
۲-۱-۳- مراحل هوش شهودی در کودک (نظریه هاینز ورنر) ۱۳
۲-۱-۴- پندارهای تصویری در دوره کودکی ۱۶
۲-۱-۵- ویژگی های ادراک فیزیونومی (شهودی) در کودک ۱۷
۲-۱-۶- وحدت حس  ها در تفکر شهودی کودک ۲۲
۲-۱-۷- خلاقیت در دوران کودکی ۲۳
۲-۲- کودک درون: ۲۵
۲-۲-۱- تاریخچه کودک درون ۲۵
۲-۲-۲- کودکی خردسال آنها را هدایت خواهد کرد ۲۸
۲-۲-۳- تجربه کودک درون ۳۰
۲-۳- ابزار مراقبت از کودک درون ۳۱
۲-۳-۱- نقاشی ۳۱
۲-۳-۲- ارتباط مغز با دست و کودک درون ۳۴
۲-۳-۳- بازی و خلاقیت ۳۵
۲-۴- ملاقات با کودک درون ۳۶
۲-۴-۱- پذیرش کودک خشمگین درون ۴۰
۲-۴-۲- یافتن والد مهر آمیز درون ۴۲
۲-۵- شفای زخم های کودکی ۴۳
۲-۵-۱- مشاور خود شدن ۴۳
۲-۵-۲- بگذارید کودک درونتان بازی کند ۴۴
۲-۵-۳- بازی ۴۴
۲-۵-۴- قدردانی از کودک خلاق درون ۴۵
فصل سوم: نگاهی به اکسپرسیونیسم ۵۹
۳-۱- اکسپرسیونیسم ۶۰
۳-۱-۱- اکسپرسیونیسم در آلمان و پاریس ۶۴
۳-۲- اکسپرسیونیسم انتزاعی ۶۶
۳-۲-۱- گرایشات اکسپرسیونیسم انتزاعی ۷۴
۳-۳- نقاشان اکسپرسیونیسم و اکسپرسیونیسم انتزاعی ۷۶
فصل چهارم: تاثیر کودک درون در خلق آثار اکسپرسیونیستی ۹۷
۴-۱- هنر و هنرمند از دیدگاه روانشناسان ۹۸
۴-۱-۱- هنر چیست و هنرمند کیست؟ ۹۸
۴-۱-۲- شخصیت هنرمند ۱۰۰
۴-۱-۳- روانشناسی هنر ۱۰۱
۴-۱-۴- هنر و هنرمند از دیدگاه روان تحلیل گران و روانشناسان ۱۰۲
۴-۲- کودک و انسان باستان ۱۰۵
۴-۲-۱- الهام در انسان باستانی/ تفکر شهودی کودک ۱۰۵
۴-۲-۲- غلبه احساس بر تفکر در انسان باستانی / غلبه احساس بر تفکر در کودک ۱۰۷
۴-۳- کودک درون و هنر ۱۰۸
۴-۳-۱- نگاه کودکی بزرگان ۱۰۸
۴-۳-۲- تخیل دوران کودکی و بازآفرینی خلاقیت بزرگسالی ۱۱۷
۴-۳-۳- هنرمندان و شاعران کودکان خودیافته ۱۲۴
۴-۳-۴- کودک درون و اکسپرسیونیسم ۱۲۷
فصل پنجم: نتیجه گیری و گزارش کار ۱۳۴
   ۵-۱ نتیجه گیری .۱۳۴
       ۵-۲ گزارش کار .۱۳۶
فهرست منابع ۱۳۷
 مقدمه:
کودک درون حضوری قدرتمند دارد. در کانون هستی ما به سر می برد. با شور و شوق مدام محیطش را کشف می کند. از احساسهایش با خبر است و آشکارا آنها را نشان می دهد. وقتی آزار
می بیند، گریه می کند. وقتی خشمگین است فریاد می زند. وقتی خوشحال است لبخند می زند یا از ته دل می خندد. این کودک بسیار حساس و غریزی نیز هست. دوست دارد بازی و کشف کند و هر لحظه اش تازه و سرشار از شگفتی است: چشمه بی انتهای خلاقیت و سرزندگی؛ وجودش از این بازیگوشی شادمانه می جوشد.
با شناخت کودک نظاره گر دنیایی جدیدی می شویم که همه ما بزرگسالان داشته ایم و در آن زیسته ایم و احتمالاً به آن بی اعتنا بوده ایم. این دنیای جدید  همان دنیای قدیم دوران کودکی است. دوران جاودانگی و سر مدیت، پاکی وصداقت با بی رنگی و صراحت، تازگی و طراوت، شور و حرارت، خیال پروری و خلاقیت، انعطاف پذیری و صمیمیت و هر آنچه که از جنس یک رنگی، آزادی، بالندگی و شادابی است. دورانی که چشمه های هوش شهودی و نیروی کنجکاوی در حد بیشینه خود قرار دارد و اشتهای دانستن، اشتیاق به فهمیدن و انگیزه کشف و شهود، ذهن و دل آدمی را سرشار از شگفتی و حیرت می سازد.
چگونگی بازآفرینی این دوران در بزرگسالی (مخصوص هنرمندان) و هم چنین تاثیر این باز آفرینی در آثار هنرمندان مسئله اساسی این تحقیق است.
برای پرداختن به این مسئله ابتدا بازخوانی روان شناختی دوران کودکی اعم از خلاقیت در دوران کودکی، مراحل هوش شهودی در کودک، وحدت حس ها در تفکر شهودی کودک، ادراک فیزیونومی در کودک مورد بررسی قرار می گیرد و پس از آن مسئله کودک درون به طور دقیق و بسیار موشکافانه تعریف می شود.
در ادامه چون تاثیر این دوران در زندگی هنرمندان اکسپرسیونیست مورد بحث است به تعریفی دقیق از سبک اکسپرسیونیسم در نقاشی همراه با جزئیات و معرفی هنرمندان این سبک پرداخته شده می شود. در نهایت در مورد انسان هایی صحبت شده که کودکی خود را در بزرگسالی بازیافته اند و البته اینکه این بازیافتن برای کدام دسته از انسان ها مشهودتر و صد البته قابل دسترسی تر است و سرانجام تاثیر این بازیافتگی در زندگی آنها.
دلیل انتخاب موضوع:
کودک درون کلمه ای بود که ذهن من را از دوران کارشناسی ام به خود مشغول کرد. هم چنین حس و حالی که من در هنگام کشیدن آثارم هر چند آماتور و پیش پا افتاده داشتم کنجکاوی من را دو چندان کرد تا قبل از اینکه روبروی بوم سفیدم بایستم، ذهنی مشغول از مسائل مختلف هم مفید و گاهی هم خیالات واهی داشتم و خلاصه درگیری ذهنی که این روزها همه دچار آن هستند. اما به محض آماده کردن وسایلم برای شروع کار و ایستادن جلوی بوم نقاشی، دنیایم تغییر می کرد دنیایی که اتفاقات و مسائل به اصطلاح آدم بزرگ ها را نداشت راحت، پر از احساس، بدون کوچکترین مانعی احساسات درونیم بیان می شد، آن هم در چهره آدم هایی در فضای زندگی روزمره داخل و خارج خانه.جالب تر از آن این بود که همه اطرافیانم تمام آن احساسات را حتی در نقاشی های نیمه تمامم می دیدند بهتر است بگویم احساس می کردند. به این نکته هم باید اشاره کنم که من یک دانشجوی نقاشی بداهه کار بودم و اتود زدن و منطق در نقاشی هایم جایی نداشت و هم چنین یک اکسپرسیوکار نیز بودم. در نتیجه عقاید و حال و هوای خودم در هنگام کار نقاشی با وقت های عادی من را کنجکاو کرد که در این باره اطلاعات کسب کنم و مسئله زندگی تخصصی من شد و حال زمان تحقیق و کسب اطلاعات درباره این موضوع و همچنین به اشتراک گذاشتن این اطلاعات با دیگر انسانها رسیده است.
 

• بیان مسئله:

دنیای کودکی و آزاد بودن و راحت بودن در این دنیا، زندگی به دور از هر گونه دغدغه و فراز و نشیب و این فاکتورهایی هستند که برای افراد به نوعی نقش آرزو به خود گرفته اند.
اشاره به حساسیت های دنیای کودکی و صحبت در مورد این حساسیت ها و همین طور نوع برخورد با آنها از مسائلی است که در این تحقیق به آن پرداخته خواهد شد و هم چنین وجود این چنین دنیایی در لحظه های زندگی هنرمندان به خصوص اکسپرسیونیست ها و تاثیر آن و رسوخ آن در لحظه و در کار هنرمند اکسپرسیونیست و نتیجه این تداخل که شاید تماماً بیان احساس هنرمند در لحظه ای باشد که با وجود زندگی در این دنیای صنعتی و آشفته، ناخودآگاه در دنیای دیگر به آزادی بیان احساساتش به دور از هر گونه ترس و واهمه ای رسیده و مانند کودکی که تمام خطوطش نماد و نشانه ای از اتفاقات بسیار بزرگ است، می پردازم.
بحث روانشناختی دنیای کودک، بررسی آثار کودکان و هم چنین موضوع کودک درون و وجود این شخصیت در انسان های بالغ نیز از دیگر مسائلی است که در این تحقیق از آن صحبت خواهد شد.

• هدف های تحقیق:

بررسی حالت های بیانی کودک در هنر به خصوص در نقاشی و پیدا کردن این حالت های بیانی در کار نقاشان اکسپرسیونیست.

• اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن:

شناخت کودکان و احساساتشان و آشنا بودن با زبان آنها مسئله ایست که اگر در مسیر درست اتفاق بیافتد می تواند به تحقق روحیه کودکان و درست آموزش دیدن آنها کمک کند. و اما باید بدانیم که ایجاد کوچکترین خدشه ها